Wprowadzenie do języka tajskiego

Historia języka tajskiego

Tajski jest językiem narodowym Tajlandii i posługuje się nim ok. 80% spośród ponad 60 milionów mieszkańców tego kraju. Należy do grupy języków Tai-Kadai. Najprawdopodobniej mówiona odmiana tajskiego wywodzi się z obszaru, gdzie obecnie przebiega granica między Chinami i Wietnamem. Z punktu widzenia językowego, tajski jest zbliżony do języków ze wschodniej części Birmy (Myanmaru), północnego Wietnamu, chińskiej prowincji Yunnan oraz Laosu.

Pisana forma języka tajskiego została przedstawiona w roku 1283 przez trzeciego króla z okresu Sukotai o imieniu Ramkamheng. Od tamtych czasów ten system pisowni nie przeszedł wielu zmian, a zachowane do dziś inskrypcje z okresu Sukotai mogą być dziś łatwo odczytane przez współczesnych badaczy. Pismo oparte jest na systemach pisowni języków pali, sanskryt oraz języków indyjskich. W późniejszych latach tajski przejął wiele słów z języków mon oraz khmerskiego.

W Tajlandii funkcjonuje podobna do Rady Języka Polskiego instytucja zajmująca się językiem tajskim o nazwie Royal Insitute (ราชบัณฑิตยสถาน). Między innymi publikuje ona oficjalny słownik języka tajskiego oraz zajmuje się dodawaniem nowych słów zazwyczaj na podstawie pali, sanskryt, mon czy khmerski.

Różnice regionalne

W Tajlandii wyróżnia się cztery główne dialekty odpowiadające czterem częściom kraju: północnej (Yuan), północno-wschodniej (zbliżony do laotańskiego), południowej oraz centralnej (z Bangkokiem). Ten ostatni dialekt uznawany jest za oficjalny i to on używany jest w telewizji, prasie oraz uczony w szkołach w całym królestwie. Większość mieszkańców Tajlandii go rozumie, a także umie się nim posługiwać. Oprócz głównych dialektów jest też kilka pomniejszych, a także kilkadziesiąt niezwiązanych z tajskim języków, którymi posługują się tzw. plemiona górskie na północy kraju oraz zbliżony do malezyjskiego i arabskiego język jawi na muzułmańskim południu.

Czterech głównych dialektów w tajskim nie należy mylić z czterema poziomami formalności języka, które używane są przez Tajów w zależności od sytuacji. Dla przykładu istnieje cała pula słów, które używane są tylko przez oraz wobec tajskich monarchów i rodziny królewskiej. Pozostałe poziomy formalności to: język religijny, język codzienny oraz język nieformalny/slang.

Alfabet i tony

W języku tajskim używa się alfabetu składającego się z 44 spółgłosek i 15 podstawowych samogłosek. Samogłoski mogą tworzyć 32 kombinacje z innymi literami. W tajskim pisze się od lewej do prawej bez używania odstępów między słowami oraz bez występujących w polskim znaków interpunkcyjnych (kropka, przecinek, średnik itp.). Nie ma podziału na małe i wielkie litery. Znaki samogłosek umieszczane mogą być z lewej, prawej, nad lub pod spółgłoską, do której się odnoszą, ale niezależnie od ich pozycji najpierw wymawia się spółgłoskę. Samogłoski i spółgłoski mogą być łączone i tworzyć dyftongi lub tryftongi.

W każdej sylabie musi występować samogłoska, ale sylaba może zaczynać się i kończyć zarówno dźwiękiem samogłoskowym, jak i spółgłoskowym. Sylaba, która kończy się dźwiękiem samogłoskowym, nazywana jest sylabą otwartą, a sylaba która kończy się dźwiękiem spółgłoskowym, nazywana jest sylabą zamkniętą. Każda sylaba w tajskim musi być wymówiona na jednym z pięciu tonów odnoszących się do wysokości dźwięku: pośrednim, niskim, opadającym, wysokim lub rosnącym. Rezultat to wznoszenie się i opadanie głosu w jednym zdaniu, co nadaje mu charakterystyczne dla tajskiego melodyjne brzmienie.

Gramatyka

Tajska gramatyka jest znacząco prostsza od polskiej i to może stanowić niejakie pocieszenie dla osób, które zniechęca konieczność opanowania wymowy tonów. Do najważniejszych uproszczeń należy brak zmian w wyrazie w zależności od liczby, rodzaju, czasu, osoby, zwrotu czy zgodności między rzeczownikiem i przymiotnikiem lub czasownikiem. Większość tajskich słów to pojedyncze sylaby, które nie zmieniają się w żaden sposób niezależnie od swojej funkcji w zdaniu. Czas, zwrot, liczbę czy poziom formalności zazwyczaj wyraża się poprzez dodanie dodatkowych wyrazów dookreślających. W języku tajskim podział na tzw. części mowy jest właściwie umowny, ponieważ, ponieważ niemal każdy wyraz może właściwie być bądź „przymiotnikiem”, bądź „rzeczownikiem”, „czasownikiem”, „przysłówkiem” itp. Nauka tajskiego

Wielu obcokrajowców decyduje się zignorować kompletnie naukę tajskiego alfabetu oraz zasad pisania i czytania, a zamiast tego koncentruje się na nauce języka mówionego. Jednym z problemów z takim podejściem jest to, że nie ma jednego systemu transkrypcji tajskich słów przy użyciu alfabetu łacińskiego. Jest to spowodowane tym, że wiele tajskich dźwięków nie ma swoich odpowiedników w językach europejskich i wierne ich zapisanie przy użyciu alfabetu łacińskiego nie jest możliwe. Dodatkowo alfabet łaciński nie pozwala na zapisanie tonu poszczególnych słów. Wśród dostępnych na rynku podręczników i materiałów do nauki tajskiego stosowanych jest wiele różnych systemów transkrypcji, które starają się zaradzić tym brakom przy użyciu różnych dodatkowych symboli i sztuczek.

Drugim i jeszcze poważniejszym problemem, który napotka każdy, kto próbuje opanować tajski bez nauki tajskiego alfabetu, jest to, że będzie trudniej poszerzać słownictwo i poprawnie wymawiać słowa bez ukrytych w tajskiej pisowni wskazówek. Dlatego autor tej strony przyjmuje podejście do nauki tajskiego wymagające nauczenia się zasad pisowni i czytania przy użyciu tajskiego alfabetu. 🙂

Lekcja 0 – czyli o co chodzi? ->